Cannabis
verschijnselen
Een echte psychose, alléén door cannabisgebruik veroorzaakt, is een zeldzaamheid. Voorbijgaande achterdocht en achtervolgingsideeën komen echter relatief vaak voor. Door de toegenomen sterkte van verschillende cannabisproducten zoals weed en hasjiesj lijkt er de laatste jaren een toename te zijn. Wanneer een psychose optreedt is er in veruit de meeste gevallen sprake van een kwetsbaarheid die aan het licht komt, bijvoorbeeld in de vorm van schizofrenie. Cannabis wordt veel gebruikt door mensen met schizofrenie of met aanleg voor manische en depressieve episodes. Het stoppen ermee kan door ontremming vérstrekkende gevolgen hebben. Veel patiënten met schizofrenie gebruiken cannabis ondanks bovengenoemd verhoogd risico tot het krijgen van een psychose. Als reden wordt meestal opgegeven dat het een gevoel van leegte verdrijft en dat het de bijwerkingen van klassieke antipsychotica vermindert, hetgeen klopt met wat er over de dopaminerge werking van cannabis bekend is.
Een acute angststoornis is een veel voorkomend verschijnsel dat bij cannabisintoxicatie kan optreden. Vaak worden de paranoïde ideeën achteraf als verklaring gegeven. Ik was bang door het idee dat.... Het betreft echter echte paniekaanvallen. Vooral onervaren gebruikers lopen het risico op een angststoornis.
Hoewel het niet geheel zeker is, wordt cannabismisbruik ook verantwoordelijk gehouden voor het incidenteel optreden van flashbacks. Hierbij treedt, nadat de psychische verschijnselen van intoxicatie voorbij zijn, plotseling opnieuw een ervaren van onder invloed zijn op. Het is mogelijk dat deze ervaringen gebaseerd zijn op verontreinigde hasjiesj, bijvoorbeeld met phencyclidine (PCP, Angeldust).
Als apart verschijnsel wordt wel het "amotivationeel syndroom" genoemd: het verlies van wilskracht om iets af te maken, apathie en futloosheid. Vaak is er daarbij ook sprake van gewichtstoename en verminderde zelfzorg. Van langdurig gebruik van cannabis zou dit wel eens het meest invaliderende effect kunnen zijn.
achtergrond
De verschijnselen van cannabisintoxicatie, het high zijn, worden door heel veel mensen hogelijk gewaardeerd. Muziek en kleuren lijken mooier en het gevoel voor tijd kan veranderen. Het vermogen tot logisch nadenken is verminderd en ook het vermogen situaties goed in te schatten heeft te lijden doordat details meer op de voorgrond treden. De wereld en de eigen persoon kunnen als vreemd en onwerkelijk worden ervaren. De behoefte aan sociaal contact wordt minder al wordt vaak wel het gezelschap van andere cannabisgebruikers opgezocht.
Lichamelijke verschijnselen zijn: rood doorlopen oogslijmvlies, toegenomen eetlust, droge mond en versnelde hartslag. Bij hogere dosis kan bloeddrukdaling optreden. Onderzoek is gaande naar effecten van langdurig cannabisgebruik. Vaststaat dat cannabisgebruikers verhoogde kans op longkanker hebben. Daarnaast bestaat er kans op hersenschade, chromosoomafwijkingen, veranderingen in concentratie van testosteron (manlijk geslachtshormoon) en stoornissen in de menstruele cyclus.
Het reactievermogen en de motoriek worden door cannabisgebruik gestoord en blijven dat 8 tot 12 uur na de laatste inname. Er bestaat dan ook gevaar bij besturing van motorvoertuigen of bij het bedienen van machines. Na cannabisgebruik kan het bewustzijn zodanig veranderen dat er in strikte zin sprake is van een delier. Hierbij zijn aandacht, geheugen en de coördinatie van bewegingen aangedaan.
Vele gebruikers weten niet dat nadat de "high" voorbij is de THC receptoren in de hersenen lange tijd bezet blijven waardoor zij nog een week of twee "onder invloed" zijn. Die invloed merkt de gebruiker zelf vrijwel niet.
behandeling
Veel van wat bij het stoppen met roken is geschreven geldt, in sterkere mate, voor het stoppen met roken van cannabis. Het betreft meestal een gemene verslaving die veel te laat als zodanig wordt onderkend. De schade aan het sociale en beroepsmatige (school) functioneren kan dan al groot zijn.
Wanneer iemand al eens na een tijdje niet blowen heeft gemerkt dat er ontremming begon op te treden zal hij of zij met een herhaling daarvan rekening moeten gehouden. Niet kunnen slapen, drukke gedachten, dadendrang en mogelijk ook zelfoverschatting, kortom een maniform beeld zal op kunnen treden. Dat is gevaarlijk. Cannabis blijft relatief lang op de receptoren in de hersenen zitten waardoor de echte "crisis" pas na een dag of 10-15 te verwachten is.
Slaapproblemen manen als eerste tot voorzichtigheid. Een slaappil nemen is geen schande in deze fase. Goede resultaten zijn behaald met het gebruiken van een stemmingsstabilisator, net als bij een manisch depressieve stoornis, bijvoorbeeld carbamazepine (Tegretol). Dit kan op tijdelijke basis maar wanneer de bipolaire stemmingsstoornis de onderliggende boosdoener was dan zal die natuurlijk behandeld moeten worden.
Er zijn, net als bij roken, strategieën denkbaar die helpen de craving (trek) te verminderen. Bupropion (Zyban) zou een plaats kunnen hebben bij de behandeling, temeer daar het ook antidepressief werkt. Het zal echter pas veilig ingezet kunnen indien de kritieke periode van mogelijke ontremming achter de rug is. Mogelijk dat in de toekomst ook een rol is weggelegd voor cannabisreceptorblokkeerders zoals rimonabant (Acomplia). Wegens bijwerkingen, de verhoogde kans op depressie in het bijzonder, is het als afslankmiddel niet toegelaten door de commissie ter beoordeling van geneesmidddelen.
Psychotherapeutische ondersteuning is geen overbodige luxe. Net als bij roken is de kans op terugval zeer groot. Laat dit je niet ontmoedigen.