Bijwerkingen van medicijnen
Een aantal medicijnen dat bij psychiatrische behandelingen wordt toegepast is berucht om de bijwerkingen op het seksuele gebied.
Bijna alle antidepressiva kunnen een verminderde opwinding en bemoeilijkt orgasme teweegbrengen. Sommige mensen hebben er direct last van, andere pas bij hogere doseringen van deze medicijnen. Dit geldt zowel voor mannen als voor vrouwen. Depressie gaat vaak gepaard met verminderde seksuele interesse en als zodanig kan antidepressieve behandeling met medicijnen daar verbetering in brengen. Soms worden in eerste instantie de bijwerkingen op dit gebied dan ook niet opgemerkt of gewoon op de koop toe genomen. Het is echter zaak dat de therapeut naar deze bijwerkingen vraagt of dat de patiënt, in geval de therapeut het hier laat afweten, er zelf over begint.
Antipsychotica hebben ook een verminderde seksuele belangstelling en functioneren tot gevolg. Bij schizofrenie kan, in de vorm van zg, negatieve symptomen, de seksuele interesse ontbreken. Bij andere psychotische stoornissen kan de seksuele belangstelling ook juist toegenomen zijn. Alle klassieke antipsychotica hebben, door de werking op het dopamine systeem en indirect op het prolactine hormoon, een nadelig effect op de seks. Het van seks kunnen genieten is voor sommige mensen ten tijde van een ernstige psychiatrische stoornis een van de weinige nog prettige ervaringen die er zijn op te doen. Het wordt dan ook als zeer invaliderend ervaren wanneer dit vermogen ernstig wordt ingeperkt door medicatie. Vooral bij mensen met schizofrenie is, vooropgesteld dat een veilige therapeutische relatie gerealiseerd is, het belangrijk om voorzichtig aan te geven dat er over deze zaken gesproken kan worden.
Ook de nieuwe antipsychotica, zoals risperidon en clozapine hebben bijwerkingen op de seks. Risperidon lijkt op klassieke antipsychotica in dit opzicht, vooral wanneer het in een wat hogere dosering wordt voorgeschreven. Clozapine heeft bij sommige manlijke patiënten tot gevolg dat er wel een orgasme kan zijn maar dat er geen ejaculatie plaatsvindt. Er is dan mogelijk sprake van retrograde ejaculatie. Hierbij komt het sperma niet direct buiten het lichaam terecht maar gaat het achteruit in de blaas. Dit is later bij plassen soms te merken.
Middelen tegen hoge bloeddruk, m.n. beta-blokkers maar ook andere, verlagen de seksuele potentie. Hier lijkt het vooral de invloed op het instandhouden van seksuele opwinding te zijn. Beta-blokkers worden hier genoemd omdat zij soms worden voorgeschreven bij podiumvrees en tegen bijwerkingen van klassieke antipsychotica en van sommige antidepressiva.
Drugs, in het bijzonder, alcohol, cannabis, cocaïne, heroïne, methadon geven bij mannen verstoorde erectie en, met uitzondering van cannabis en methadon, ook verstoorde ejaculatie. Ook amfetamines hebben, hoewel net als bij cocaïne de zin in seks er door kan zijn toegenomen, geen goed effect op de potentie.
Een enkele patiënt heeft ook last van seksuele bijwerkingen ten gevolge van lithiumzouten die als stemmingsstabilisator worden voorgeschreven.