Alfabetische lijst van medicijnen

Clozapine, merknaam: Leponex

Groep

Antipsychotica / nieuwe antipsychotica

toepassing

Psychosen ongeacht oorzaak (zoals bij schizofrenie, manie, depressieve stoornis).
Voorkomen van psychosen bij schizofrenie en bij schizoaffectieve stoornis.
Behandeling van pati&eum;nten met schizofrenie die niet verbeteren op andere antipsychotica.

dosering

200-900 mg

bloedspiegel

Bepaling zinvol: relatie bloedspiegel en effect aangetoond.

werking

Blokkade dopamine en serotonine receptoren?

werkingsduur

tot ±12 uur

opmerkingen

Officiële naam: clozapine.
Iets heel anders! Het middel werkt op vele receptoren in de hersenen maar juist niet of heel weinig op de bekende dopamine-receptor waar de klassieke middelen op aangrijpen. Het is onopgehelderd waarom clozapine zo'n goed antipsychoticum is. Want dat is het. Grote onderzoeken hebben aangetoond dat behandeling met Leponex effectief is bij patiënten die al
vele andere middelen zonder succes hebben geprobeerd. Voor het eerst een middel dat ook tegen de negatieve symptomen van schizofrenie werkt! De dosering is 300 tot 900 mg per dag
(tabletten van 100 mg). Clozapine is jaren geleden al met succes toegepast totdat bleek dat het bij sommige mensen een vermindering van de witte bloedlichaampjes veroorzaakte. Een aantal patiënten zijn tengevolge hiervan overleden. Het middel is toen uit de handel genomen. Onderzoek heeft aangetoond dat het hier niet om een bijwerking gaat waar iedereen in meer of mindere mate last van krijgt. Je kunt dus beter stellen dat sommige mensen het middel niet verdragen. Het gebruik van clozapine vereist dus voorzorgsmaatregelen: wekelijks moeten de witte bloedlichaampjes gecontroleerd worden. Na een half jaar hoeft dit niet meer zo vaak. Als de witte bloedlichaampjes dalen is extra voorzichtigheid geboden en als ze te ver dalen moet het gebruik van clozapine worden gestopt. De witte bloedlichaampjes herstellen zich dan altijd weer.
Ook clozapine heeft bijwerkingen: speekselvloed, meer slapen, gewichtstoename. Maar helemaal geen spierstijfheid, geen opgesloten gevoel e.d. Voor het eerst een middel dat ook
tegen de negatieve symptomen lijkt te werken. Van Leponex is bekend dat je het lange tijd moet gebruiken, pas na een half jaar treedt het maximale effect op. Dit in tegenstelling tot de
klassieke antipsychotica waarvan je na 3 tot 4 weken kan beoordelen of ze werken of niet.
Het middel moet vanwege de bijwerkingen langzaam opgebouwd worden en het is raadzaam om eenmaal ingesteld op Leponex het niet van de ene op de andere dag te staken. Het standpunt dat je eerst één, twee of drie klassieke middelen moet hebben geprobeerd of dat je clozapine alleen moet gebruiken als laatste redmiddel, is achterhaald. Voorwaarde lijkt alleen te zijn: een goede samenwerking. Bij een eerste psychose, in een crisissituatie is die samenwerking vaak nog niet tot stand gekomen en rechtvaardigt instelling op Leponex een opname in een psychiatrisch ziekenhuis.
Er bestaat verschil van mening over het laten bepalen van de hoeveelheid Leponex (de colzapine-spiegel) in het bloed.

In uitzonderlijke gevallen waar patiënten onvoldoende baat hebben bij clozapine wordt als aanvullende therapie wel lamotrigine of memantine voorgeschrteven. Deze glutamaat antagonisten ver4sterken het antipsychotische effect van clozapine en ook het effect op negative symptomen.

Intermezzo: enkele tips voor de gebruiker van Leponex
Begin overdag met een half tabletje van 25 mg, dan weet je wat je te wachten staat: slaperigheid! Zorg dat je 's avonds wanneer je de eerste tablet van 25 mg inneemt in de buurt van je bed bent. Wacht niet met naar bed gaan want je kunt duizelig worden en omvallen. De kans is groot dat je goed slaapt en 's morgens met moeite wakker te krijgen bent. Anders is dat wel de volgende avond wanneer je 50 mg inneemt. Pas op bij het opstaan vanuit een voorovergebogen of liggende houding. Neem je tijd, doe maar alsof je een heel oud mannetje bent, eerst rechtop gaan zitten, gaat het? Dan gaan staan, hou je nog maar even goed vast. Zo gaat ie weer.
De psychotische verschijnselen zij er nog steeds maar ze houden je niet meer uit je slaap en de angst kan al meteen afnemen.
Wanneer de dosering geleidelijk hoger wordt blijft dit alles zo'n beetje hetzelfde. Gek genoeg word je niet nog moeier. Wel kun je een enkele keer zo diep slapen dat je niet merkt dat je moet plassen. Niet vergeten voor dat je naar bed gaat dat te doen. Ook wordt je nu 's morgens wakker met een nat kussen. Dat komt door de speekselvloed. Overdag heb je daar nauwelijks
last van.Ga door met ophogen van de Leponex tot 300 mg. Het prettigst is om alles in één keer te nemen voor het slapen. Dan heb je er overdag de minste last van.
Laat acht weken nadat je op 300 mg bent ingesteld een keer een extra buisje bloed afnemen voor het bepalen van de clozapine-spiegel, dat is de concentratie van Leponex in je bloed. Dat moet 12 uur na inname gebeuren. Bij de meeste mensen ligt de werkzame spiegel tussen de 200 en 400 nanogram per ml. Als het goed werkt en de spiegel is te laag dan geeft dat natuurlijk niet. Als het niet goed werkt is ophogen tot maximaal 900 mg mogelijk.
Later: iets dat je vlak voor het slapengaan leest en probeert te leren zou de volgende dag wel eens door het diepe slapen vergeten kunnen zijn. Probeer je de dingen die je de volgende dag moet weten de avond tevoren al een keer te herinneren, dan gaat het beter.